Home » Verslaving » Alcoholverslaving: symptomen & ontwenningsverschijnselen
Alcoholverslaving
Alcoholverslaving is een ernstige ziekte met een oncontroleerbare hunkering naar alcohol en ontwenningsverschijnselen bij het stoppen. De online therapie van The Home Clinic helpt je bij het stoppen met drinken en het herwinnen van de controle over je leven.
In onze samenleving is het gebruik van alcohol sociaal geaccepteerd. Veel mensen drinken regelmatig een biertje of een wijntje, waardoor het gevaar van alcohol snel wordt onderschat en een alcoholverslaving soms laat wordt vastgesteld.
Hierdoor is alcohol één van de meest gebruikte verslavende middelen ter wereld.
Je kunt een alcoholverslaving hebben zonder dagelijks te drinken. Sommige mensen drinken bijvoorbeeld op werkdagen niets maar gebruiken grote hoeveelheden alcohol in het weekend.
Je kunt spreken van een alcoholverslaving als je sinds lange tijd geen controle meer hebt over de hoeveelheid alcohol die je drinkt of over de momenten waarop je alcohol drinkt, zie de 4 signalen van een alcoholverslaving. Je kunt een alcoholverslaving bij jezelf testen: stop een aantal maanden met drinken. Als je dit niet kunt, grote moeite ondervindt om te stoppen of als je je ellendig voelt tijdens het stoppen met alcohol, heb je mogelijk een alcoholverslaving.
Naast een alcoholverslaving kan teveel alcoholgebruik leiden tot extra gezondheidsrisico's zoals een hoge bloeddruk of kanker. Helaas zijn sommige mensen meer verslavingsgevoelig dan anderen.
Zo kan er bijvoorbeeld sprake zijn van een genetische aanleg voor verslaving.
Bij het vaststellen van een alcoholverslaving wordt er naast de hoeveelheid die je drinkt ook gekeken naar de psychologische of lichamelijke afhankelijkheid van alcohol. Een alcoholverslaving is te herkennen aan 4 belangrijke signalen.
Je hebt steeds meer alcohol nodig om hetzelfde effect te bereiken;
Een alcoholverslaving wordt erger als je blijft drinken. Herken je bovenstaande bij jezelf of een ander dan heb je hulp nodig. The Home Clinic biedt lichte tot intensieve hulp bij het afkicken van alcohol. Je kunt ons bellen als je meer wilt weten over onze behandelingen of als je hulp zoekt bij het stoppen met alcohol.
Verlies van Controle?
Twijfel je over je eigen alcoholgebruik of dat van een dierbare naaste?
Alcoholverslaving is een aandoening die de manier waarop ons brein werkt verandert. Een alcoholverslaving versterkt negatieve emoties en impulsief gedrag en geeft een oncontroleerbare hunkering naar alcohol en ontwenningsverschijnselen bij het stoppen. Er zijn alcoholisten die goed lijken te functioneren. Ondanks de verslaving kunnen ze toch een vaste baan behouden en hun verantwoordelijkheden in het dagelijks leven op orde houden. Uiteindelijk ervaart echter iedereen negatieve gevolgen van alcoholverslaving, ook diegenen die aanvankelijk goed functioneren.
Binnen de verslavingszorg worden de termen alcoholmisbruik, alcoholafhankelijkheid en problematisch alcoholgebruik gebruikt om de ernst van alcoholverslaving aan te duiden. Alcoholmisbruik is een term voor het op een onveilige en onverantwoorde manier drinken van alcohol. Bij alcoholafhankelijkheid wordt verwezen naar de lichamelijke afhankelijkheid met ontwenningsverschijnselen wanneer de alcohol wordt gestopt of verdwijnt uit het bloed. Alcoholafhankelijkheid en alcoholmisbruik zijn inmiddels vervangen door de term problematisch alcoholgebruik, waarbij er een onderscheid wordt gemaakt tussen matig en ernstig.
In Nederland wordt ongeveer 1 liter sterke drank, 2,5 liter wijn en 3,5 liter bier per hoofd van de bevolking per jaar gedronken.
11,5% van de mannen drinkt overmatig tegen 7% van de vrouwen.
26-43% van de geweldsincidenten in huis of op straat en ca 20% van alle verkeersongelukken in Nederland is alcoholgerelateerd.
De Gezondheidsraad adviseert geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan één standaard glas alcohol per dag te drinken.
Jongeren (< 18 jaar) en vrouwen die zwanger willen worden, zwanger zijn of borstvoeding geven wordt geadviseerd om helemaal geen alcohol te drinken.
Tot 18 jaar is het in Nederland niet toegestaan om alcohol te kopen of bij je te hebben in het openbaar. Een openbare plek is bijvoorbeeld op straat of in het park, maar ook in de kroeg of het restaurant.
Verhoogd risico op ongelukken en geweldsincidenten
Verslaving
Hoge bloeddruk
Maagzweer
Hersenschade
Vermindering van vruchtbaarheid
Geboorte-afwijkingen
Kanker
Ethanol.
Oorzaken van een alcoholverslaving
De meeste verslavende middelen, waaronder alcohol, beïnvloeden het plezier- en beloningscentrum in de hersenen. Door regelmatig alcoholgebruik passen de hersenen zich aan waardoor je steeds meer behoefte hebt aan alcohol en de controle over het gebruik verliest. Alcohol wordt een obsessie.
Alcoholverslaving is verlies van vrije wil over het gebruik van alcohol.
Biologische oorzaken
Bij herhaald alcoholmisbruik verandert de chemie van je hersenen waardoor je psychologisch en lichamelijk verslaafd raakt aan alcohol.
Alcohol verstoort je beoordelingsvermogen en tast je vermogen tot zelfbeheersing aan. Als je veel en vaak alcohol drinkt dan beland je in een viceuze cirkel omdat je lichaam juist dan bij onthouding steeds meer zal hunkeren naar alcohol. Uiteindelijk kun je gaan geloven dat je zonder drank niet meer functioneert.
De veranderingen die alcohol veroorzaakt in de hersenen kunnen levenslang zijn.
Sociale oorzaken
Alcoholverslaving komt relatief vaak voor omdat drinken een geaccepteerd onderdeel van de samenleving is.
De meeste Nederlanders proberen voor het eerst alcohol rond hun 15e levensjaar. Jongeren kijken naar volwassenen en denken dat drinken veilig is, omdat hun ouders het ook doen. Volgens de Nationale Drug Monitor heeft 80% van de Nederlanders van 12 jaar en ouder minstens één keer in hun leven alcohol gedronken.
Armoede, schulden, eenzaamheid en het ontbreken van een levensdoel of perspectief geven een grotere kans op alcoholverslaving.
Co-morbide stoornissen
Sommige mensen raken eerder verslaafd aan alcohol dan anderen omdat hun hersenen gevoeliger zijn voor de effecten hiervan.
Bij 50% van de mensen met een alcoholverslaving speelt genetische aanleg een belangrijke rol. Daarnaast geven bepaalde psychische stoornissen een grotere kans om verslaafd te raken aan alcohol. Deze aandoeningen staan bekend als co-morbide stoornissen als ze naast de alcoholverslaving bestaan.
Binnen The Home Clinic worden zowel co-morbide stoornissen als verslaving behandeld om de kans op volledig herstel te vergroten.
Psychologische stoornissen met een verhoogd risico op alcoholverslaving
Hypersensitiviteit
Angst of paniekstoornis
Depressie of rouwverwerking
Aanpassingsstoornis
Borderline persoonlijkheidsstoornis
Antisociale persoonlijkheidsstoornis
ADHD
Autisme
Ontwikkelingsstoornis of laag IQ
Niet aangeboren hersenletsel
Foetaal Alcohol Syndroom (FAS)
Gevolgen van alcoholverslaving
Alcoholverslaving heeft fysieke, psychologische en sociale consequenties. De meest voorkomende signalen van een alcoholverslaving zijn onder meer het doorgaan met drinken ondanks de negatieve gevolgen en prioriteit geven aan drinken boven alles. Daarnaast kan een alcoholverslaving gezondheids- of psychologische problemen in stand houden, versterken en zelfs veroorzaken. Dit geldt onder meer voor angst, burnout of depressie.
Korte en lange termijn gevolgen van alcoholgebruik
Korte termijn effecten zijn effecten die optreden nadat iemand overmatig alcohol heeft gedronken. Deze kunnen onder meer bestaan uit:
Geheugenverlies
Verlies van impulsbeheersing
Verminderd inschattingsvermogen
Versuftheid
Onduidelijke spraak
Overgeven
Diarree
Bewusteloosheid
Bij langdurig overmatig alcoholgebruik kunnen er verschillende gezondheidsrisico's ontstaan. Zo is er onder meer een verhoogd risico op:
Ongelukken en geweldsincidenten
Verslaving
Hoge bloeddruk
Maagzweer
Hersenschade
Vermindering van vruchtbaarheid
Geboorte-afwijkingen
Kanker
Een alcoholverslaving raakt nooit de drinker alleen. Alcoholisten hebben vaak moeite om een gezonde relatie met hun partner of kinderen in stand te houden en vrienden en familieleden van alcoholisten krijgen eveneens te maken met de gevolgen van deze aandoening. The Home Clinic betrekt zoveel mogelijk de gezinsleden bij een behandeling om mensen te leren samenwerken in de strijd tegen verslaving en hiermee de negatieve spiraal van conflict en wantrouwen te doorbreken.
De gevolgen op sociaal en maatschappelijk vlak kunnen onder meer bestaan uit:
Relatieproblemen
Problemen binnen het sociale netwerk van vrienden, familie en collegae
Problemen op het werk
Financiële problemen
Juridische problemen
Alcohol kan gevaarlijke interacties veroorzaken met drugs, maar ook met vrij verkrijgbare medicijnen en zelfs met cafeïne. Tijdens een intake bij The Home Clinic wordt er gevraagd naar andere drugs en medicijnengebruik naast alcohol. Verder wordt door middel van bloedonderzoek in kaart gebracht of er lichamelijk schade is aan organen als nier en lever.
De volgende interacties zijn berucht:
Combinatie van alcohol met cocaïne: door het gebruik van cocaïne zijn mensen in staat enorme hoeveelheden alcohol te drinken die normaal niet mogelijk zijn. Hierdoor is een grotere kans op alcoholvergiftiging.
Combinatie van alcohol en paracetamol: de combinatie doet een grote aanspraak op de lever waardoor je sneller schade kunt oplopen aan dit orgaan.
Ontwenningsverschijnselen bij het stoppen met alcohol
Naast bovengenoemde korte en lange termijn gevolgen kun je ontwenningsverschijnselen of afkickverschijnselen ervaren als je stopt met drinken. Deze ontwenningsverschijnselen kunnen matig tot zeer ernstig zijn. Stoppen met drinken moet daarom altijd onder controle van een verslavingsarts of verslavingszorginstelling gebeuren bij een ernstige alcoholverslaving.
Ontwenningsverschijnselen
Zweten
Misselijkheid, overgeven
Rusteloosheid
Prikkelbaarheid voor geluid en licht
Vermoeidheid of lusteloosheid
Angstig of gespannen
Depressiviteit
Slapeloosheid
Verhoogde bloeddruk
Spierkramp
Tremoren waaronder bevende handen
Delirium tremens: verlaagd bewustzijn met soms zeer levendige hallucinaties
Epileptisch insult: bewustzijnsverlies met spierschokken en verkramping van het lichaam.
Mensen die verslaafd zijn aan alcohol moeten worden behandeld maar niet iedereen heeft dezelfde behandeling nodig. Bij een milde verslaving is coaching en training door één van onze therapeuten vaak al voldoende.
Wanneer je matige tot ernstige ontwenningsverschijnselen ervaart bij het afkicken van alcohol dan is een detox nodig om verdere complicaties te voorkomen.
Tijdens de detox wordt je gemonitord door een verslavingsarts en heb je soms meerdere keren per dag contact. Mogelijk worden tijdens de detox ook medicijnen voorgeschreven om de ontwenningsverschijnselen tegen te gaan.
Als er meer speelt dan alleen verslaving dan biedt The Home Clinic toegang tot een team van verschillende disciplines waaronder verslavingsartsen, psychiaters of psychologen. Denk hierbij aan angst, depressie of burnout. Daarnaast kunnen familieleden en partners op onze support rekenen. Nadat de therapeutische interventie is afgerond ontvang je nog een korte tijd ondersteuning bij het vervolg om te leren toepassen van wat je in de therapie hebt geleerd.
Binnen de behandeling voor alcoholverslaving van The Home Clinic zijn er verschillende vormen van therapie die soms ook gecombineerd worden aangeboden. Met de juiste therapie kun je snel vaardigheden ontwikkelen om jouw alcoholgebruik onder controle te krijgen. Een goede behandeling inspireert tot het maken van de juiste keuzes en rekent af met een negatief zelfbeeld of zelfbestraffing. Daarnaast kenmerkt een goede behandeling zich door de onderliggende oorzaken van alcoholverslaving aan te pakken.
Naast therapie zijn er medicijnen beschikbaar die je kunnen helpen om geen of minder alcohol te drinken. Verder kunnen tijdens een behandeling medicijnen worden voorgeschreven om ontwenningsverschijnselen tegen te gaan waaronder middelen tegen epilepsie en misselijkheid.
Therapie voor alcoholverslaving
Overzicht van meest voorkomende therapievormen van verslavingszorg in Nederland.
Multidimensionale gezinstherapie voor mensen waarbij gezinsproblemen op de voorgrond staan.
Motiverende gespreksvoering voor mensen die niet tot een besluit voor een behandeling kunnen komen.
Cognitieve gedragstherapie gericht op de verslaving en bijkomende problemen zoals angst en depressie.
Community reinforcement approach combineert bovengenoemde therapieën en leert daarnaast de cliënt en zijn omgeving om onafhankelijk van hulpverlening samen te werken om een verslaving af te weren. Deze vorm van therapie wordt toegepast binnen The Home Clinic.
Dialectische gedragstherapie voor mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis of andere persoonlijkheidsproblemen.
Zelfhulpgroepen zoals de AA of AL-ANON
Medicijnen voor alcoholverslaving
Overzicht van geregistreerde medicatie voor farmacologische behandeling van alcoholverslaving.
Acamprosaat (merknaam Campral): kan ontwenningsverschijnselen zoals slapeloosheid, angst en depressie verlichten. Werkt ook tegen hunkering.
Disulfiram (merknaam Refusal of Antabus): ontmoedigt het drinken door een allergische reactie op te roepen na het drinken van alcohol zoals zweten, blozen, misselijkheid, hartkloppingen en overgeven.
Naltrexon (merknaam Revia): remt onbedwingbare trek en blokkeert het effect veroorzaakt door alcohol zoals euforie of bedwelming. Dit middel moet dagelijks worden ingenomen.
Nalmefeen (merknaam Selincro): doet ongeveer hetzelfde als Naltrexon, maar kan on demand worden genomen.
Ongeregistreerde middelen voor alcoholverslaving
Overzicht van ongeregistreerde medicatie voor farmacologische behandeling van alcoholverslaving.
Topiramaat (merknaam Topamax) geeft vermindering in de hunkering naar alcohol. Heeft veel bijwerkingen.
Gabapentine (merknaam Neurontin) geeft vermindering van ontwenningsverschijnselen, verbetering van slaapkwaliteit, verbetering van de stemming en verminderd terugval. Heeft veel bijwerkingen.
Pregabaline (merknaam Lyrica) geeft vermindering van afkickverschijnselen en minder terugval. Heeft veel bijwerkingen.
Baclofen (merknaam Lioresal) is veel in de publiciteit geweest en zou hunkering naar alcohol volledig doen verdwijnen. Wordt in buitenland in hoge dosering rond de 200-300 mg per dag toegepast. In Nederland is, mede door The Home Clinic, een wetenschappelijk onderzoek gedaan naar dit middel waarbij tot de 150 mg per dag geen effect werd aangetoond.
Medicatie tegen ontwenning
Overzicht van middelen tegen de ontwenningsverschijnselen die tijdens een detox van alcohol kunnen optreden.
Lorazepam geeft sterke verlichting van de afkickverschijnselen, een flinke reductie in trek naar alcohol en verbetert het slapen. Werkt per tablet van 1 mg ongeveer 12 tot 16 uur. Nadeel is dat dit middel zelf ook verslavend kan zijn en niet langer dan 10 dagen mag worden gebruikt. Meestal 1e keuze bij de huisarts en ook geschikt bij een thuisdetox voor alcohol. Om deze reden wordt het binnen The Home Clinic veel toegepast. Gebruikelijke dosering tijdens een detox is 1-7,5 mg per dag afhankelijk van de ernst van de ontwenningsverschijnselen.
Diazepam geeft sterke verlichting van de afkickverschijnselen. Werkt per tablet van 10 mg ongeveer 20 tot 48 uur. Heeft een langere werking dan Lorazepam en zou minder verslavend zijn, maar heeft als nadeel dat het kan stapelen in het lichaam. Ook dit middel is verslavend en mag niet langer dan 10 dagen worden gebruikt bij een alcoholdetox. Het is bij veel verslavingsklinieken 1e keus. Gebruikelijke dosering tijdens een detox is 10 tot 60 mg per dag, afhankelijk van de ernst van de ontwenningsverschijnselen. Het middel moet daarna worden afgebouwd.
Chloordiazepoxide, beter bekend als Librium geeft sterke verlichting van de afkickverschijnselen. Het werkt per tablet van 25 mg ongeveer 20 tot 40 uur. Dit is het oudste middel en wordt in veel verslavingsklinieken nog steeds gebruikt. Het is een langwerkend middel en zou daardoor minder verslavend zijn. Ook dit middel kan niet langer dan 10 dagen worden gebruikt als het om een alcohol detox gaat. Dit medicijn heeft de neiging om te gaan stapelen in het lichaam met kans op overdosering. Dit is de reden dat het steeds minder toegepast wordt. Gebruikelijke dosering tijdens een detox is 25 tot 150 mg per dag afhankelijk van de ernst van de ontwenningsverschijnselen. Het moet daarna worden afgebouwd.
Oxazepam geeft sterke verlichting van de afkickverschijnselen en werkt per tablet van 50 mg ongeveer 8-10 uur. Door de korte werkingsduur zou het meer verslavend zijn en heeft het minder de neiging om te stapelen in het lichaam. Dit middel wordt vaak in de verslavingskliniek gebruikt bij mensen met een leverfunctiestoornis omdat medicijnen dan niet goed afgebroken kunnen worden. Het wordt ook toegepast door de huisarts. Ook dit middel mag niet langer dan 10 dagen gebruikt worden bij een alcohol detox. Gebruikelijke dosering tijdens een detox is 50 tot 250 mg per dag afhankelijk van de ernst van de ontwenningsverschijnselen.
Alprazolam of Xanax, clorazepinezuur of Tranxene zijn vergelijkbare middelen als boven en worden gebruikt als angst klachten tijdens een detox op de voorgrond staat.
Overige medicatie tijdens detox
Overzicht van overige middelen die tijdens een detox van alcohol worden gebruikt:
Domperidon (merknaam Motilium): Middel tegen braken en misselijkheid. Werkt binnen 30 minuten. Kan zowel oraal als rectaal worden gegeven. Gebruikelijke dosering is 10 tot 30 mg per dag. Dit middel is ook in de vrije verkoop verkrijgbaar.
Vitamine B1 (Thiamine): Wordt tijdens een detox van alcohol in tabletvorm of per injectie gegeven om blijvende schade aan de hersenen te voorkomen, waaronder het Syndroom van Wernicke-Korsakov. Het Syndroom van Wernicke-Korsakov is een aandoening die het gevolg is van ernstig vitamine B1 (thiamine) gebrek. Bij een ernstige alcoholverslaving heeft een alcoholist een hogere vitamine B behoefte maar neemt het tegelijkertijd minder goed op. Bij een tekort wordt een gedeelte van de hersenen verstoord waardoor geheugenverlies ontstaat. Naast de ernstige geheugenstoornissen ontstaat tevens het verlies van vaardigheden of processen die noodzakelijk zijn voor het adequaat oplossen van problemen, planning en organisatie. Door extra Vitamine B1 te geven tijdens een detox kan deze complicatie worden voorkomen. Zou men de vitamine niet aanvullen dan kan de stoornis in de hersenen blijvend zijn. Gebruikelijke dosering is in eerste drie dagen 300 mg per dag later 100 mg per dag. Deze vitamine wordt vaak voor 3 maanden gegeven.
Vitamine B complex: Deze familie van vitamine wordt tijdens een alcoholdetox gegeven om het bloed goed te laten herstellen. De cellen van het bloed zijn vaak beschadigd of verminderd door het alcoholgebruik. Deze vitamine wordt in de regel voor 30 dagen gegeven.
Vitamine C (ascorbinezuur) Wordt gegeven om de bovengenoemde vitamines te beschermen, zodat deze op de juiste plek aankomen en hun werk kunnen doen. Veel mensen met een alcoholverslaving roken. Roken kan de vitamines zodanig beschadigen waardoor deze hun werking verliezen. Vitamine C gaat dit voor een groot deel tegen. Gebruikelijke dosering is 500 mg per dag voor 30 dagen.
