Alcoholisme is een ziekte en verandert je karakter. Typisch gedrag van een alcoholist is dwangmatig drinken met steeds meer controleverlies over het alcoholgebruik. Symptomen die wijzen op alcoholisme zijn o.a. concentratieproblemen en onvoorspelbaar gedrag.
Niet iedereen die regelmatig drinkt wordt een alcoholist, maar het risico op alcoholisme wordt wel groter als je meer drinkt. Er ontstaat dan een psychologische en lichamelijke afhankelijkheid van alcohol.
Alcoholisme is een ziekte
Alcoholisme kan gedefinieerd worden als een chronische hersenziekte. Typisch gedrag behorend bij alcoholisme zijn onder meer een dwangmatig verlangen naar alcohol, verlies van controle over het alcoholgebruik en een verminderd oordeelsvermogen.
Als je regelmatig veel alcohol drinkt dan kunnen er na verloop van tijd psychologische, lichamelijke en neurologische veranderingen optreden. Deze veranderingen gebeuren geleidelijk en zijn in fases op te delen.
Aanvankelijk geeft het drinken van alcohol een prettig euforisch gevoel. Je maakt makkelijk contact met anderen en de alcohol verhoogt het saamhorigheidsgevoel.
Na verloop van tijd treedt er gewenning op. Je hebt steeds meer alcohol nodig om normaal te kunnen functioneren of om hetzelfde effect te bereiken.
Door de toename van alcoholgebruik vermindert je oordeelsvermogen. Je ervaart de wereld anders en je bent in je opvattingen niet meer goed te volgen door anderen. Je hebt bijvoorbeeld de neiging om het drinken te bagatelliseren terwijl het hoge alcoholgebruik voor de mensen om je heen een belangrijke reden van zorg is.
Uiteindelijk is er volledig controleverlies over het drinken. Dit uit zich bijvoorbeeld in het verzinnen van excuses om meer te kunnen drinken of het steeds vroeger op de dag starten met drinken. In deze fase is er meestal ook sprake van slechte zelfzorg.
Definitie Alcoholisme
De termen alcoholisme, alcoholverslaving en problematisch alcoholgebruik worden door elkaar gebruikt maar de officële term hiervoor is problematisch alcoholgebruik.
Problematisch alcoholgebruik, waaronder alcoholmisbruik, alcoholverslaving en alcoholisme, is volgens de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) van de American Psychiatric Association de officiële medische term voor herhaald alcoholgebruik dat klinisch significante stoornissen veroorzaakt en een onvermogen om verantwoordelijkheden te dragen.
Een alcoholist is iemand die verslaafd is aan alcohol of fysiek afhankelijk is van alcohol.
Het is mogelijk om een probleemdrinker te zijn en geen alcoholist. Probleemdrinkers nemen bijvoorbeeld slechte beslissingen door het gebruik van alcohol of in hun dronkenschap, maar zijn niet altijd verslaafd aan alcohol.
Wanneer ben je alcoholist?
Iedereen die alcohol drinkt kan alcoholist worden, maar niet iedereen die drinkt ontwikkelt een verslaving. Er bestaat ook geen 'typische' alcoholist. Iedereen kan verslaafd raken aan alcohol. Wel zijn sommige mensen meer vatbaar voor alcoholverslaving dan andere.
Veel mensen die regelmatig drinken zullen nooit een verslaving ontwikkelen. Anderen die aanvankelijk niet veel drinken, zitten sneller gevangen in een verslaving en kunnen niet meer stoppen.
Hoe dit precies komt is niet helemaal bekend. Genetische factoren kunnen een rol spelen, maar ook persoonlijke en psychische omstandigheden. Als je bijvoorbeeld bent opgegroeid in een omgeving waarin veel alcohol werd gebruikt dan ben je meestal vatbaarder om alcoholverslaafd te raken.
Behandeling van Alcoholisme
Als je verslaafd bent aan alcohol dan kun je bij het stoppen met alcohol last krijgen van hevige trekaanvallen en ontwenningsverschijnselen. Om deze reden kan professionele hulp nodig zijn bij het stoppen met alcohol.
De ernst van de alcoholverslaving is bepalend voor het type behandeling dat nodig is. Als er ontwenningsverschijnselen optreden bij het stoppen met alcohol dan is er bijna altijd een professionele detoxificatie nodig. Hierbij is er medische begeleiding tijdens het afkicken van de alcohol.
Als je eenmaal bent gestopt met alcohol dan kunnen er langdurig hevige trekaanvallen optreden. Ook dit kan een reden zijn om professionele hulp te zoeken. Er zijn goede medische behandelingen beschikbaar om trek tegen te gaan.
Psychologische weerbaarheid kan je verder helpen om met alcohol (blijvend) te stoppen. Bij The Home Clinic bestaat een online behandeling daarom altijd uit een combinatie van een psychologische en medische interventie.
Wil je stoppen met alcohol?
Alcoholisme is een ziekte die erger wordt als je blijft drinken. Herken je dit bij jezelf of een ander dan heb je hulp nodig. The Home Clinic biedt lichte tot intensieve hulp bij het afkicken van alcohol. Je kunt ons bellen als je meer wilt weten over onze behandelingen of als je hulp zoekt bij het stoppen met alcohol.
Te veel drinken beïnvloedt het beloningssysteem van de hersenen.
Wanneer je alcohol drinkt dan wordt er dopamine afgegeven in je hersenen, waardoor je je prettig gaat voelen.
Wanneer je te vaak drinkt dan passen je hersenen zich aan en geven steeds minder dopamine af. Het beloningssysteem in je hersenen verandert, je gaat je minder gelukkig voelen en je krijgt steeds meer trek in alcohol met als gevolg een alcoholverslaving.
Op hersenscans kun je de biologische impact van chronisch alcoholgebruik zien. CT-scans hebben aangetoond dat atrofie, of het verkleinen van hersencellen, vaak voorkomt in de hersenen van alcoholisten. De eerste schade treedt op in de frontale kwab van de hersenen, het deel achter het voorhoofd dat verantwoordelijk is voor geheugen, besluitvorming, gedrag en het karakter van iemand. Deze veranderingen hebben invloed op hoe je je voelt, hoe je beslissingen neemt en hoe je je gedraagt.
Andere hersenscans hebben aangetoond dat onderdelen van het zenuwstelsel en de hersenstam beschadigd raken door alcohol. Dit is de reden dat veel alcoholisten moeite hebben met het oplossen van problemen en het in bedwang houden van emoties. De scans hebben ook verschillen aangetoond in elektrische activiteit bij mensen die afhankelijk zijn van alcohol en die alcoholonttrekkingsverschijnselen doormaken tegenover gezonde mensen.
Volgens de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) kan problematisch alcoholgebruik geclassificeerd worden als mild, matig of ernstig afhankelijk van het aantal criteria waaraan iemand voldoet.
Iemand met een milde aandoening voldoet aan 2 of 3 criteria, iemand met een matige aandoening voldoet aan 4 tot 5 criteria en bij een ernstige vorm van problematisch alcoholgebruik voldoet iemand aan 6 of meer criteria.
Stoornis in het Gebruik van Alcohol
Criteria volgens DSM-5
Je gebruikt vaak alcohol in grotere hoeveelheden of langer dan de bedoeling was.
Het lukt je niet om het alcoholgebruik te minderen.
Je besteedt veel tijd aan het drinken of het herstellen van alcohol.
Je hebt een sterke hunkering naar drank.
Door het alcoholgebruik kun je niet meer voldoen aan belangrijke verplichtingen op je werk, school of thuis.
Je blijft alcohol gebruiken ondanks terugkerende sociale of interpersoonlijke problemen. Deze problemen worden veroorzaakt of verergerd door de effecten van alcohol.
Vanwege het alcoholgebruik besteed je minder tijd of ben je gestopt met belangrijke sociale, beroepsmatige of vrijetijdsactiviteiten.
Er is sprake van terugkerend alcoholgebruik in situaties waarin dit fysiek gevaar oplevert.
Je blijft alcohol gebruiken, ook al weet je dat er blijvende of terugkerende lichamelijk of psychische problemen zijn die waarschijnlijk veroorzaakt of verergerd zijn door de alcohol.
Er is sprake van tolerantie. Bij tolerantie heb je behoefte aan steeds meer alcohol om het gewenste effect te bereiken of heb je een duidelijk verminderd effect bij dezelfde hoeveelheid alcohol.
Je hebt last van ontwenningsverschijnselen als je stopt met drinken of je gebruikt alcohol om ontwenningsverschijnselen te verlichten of te voorkomen.
Bij alcoholisme wordt al snel gedacht aan mensen die elke dag grote hoeveelheden alcohol drinken. Dit beeld kan echter misleidend zijn als mensen kijken naar het eigen alcoholgebruik of dat van een naaste. Beter is daarom te kijken of er nog controle is over het alcoholgebruik. Kun je je houden aan je voornemen om bijvoorbeeld niet meer te drinken dan 1 glas wijn bij het eten of merk je dat dat steeds meer moeite kost?
Bij een alcoholverslaving raak je de controle over het alcoholgebruik kwijt en een alcoholist voelt dan ook een oncontroleerbare drang om te drinken. Tegelijk heeft een alcoholist ongelooflijk veel moeite om te stoppen met drinken. Alle alcoholisten delen deze eigenschappen, maar er bestaat dus geen 'typische' alcoholist. Iedereen kan verslaafd raken aan alcohol.
Desondanks kan het helpen om aan de hand van de functie van het gebruik en de leeftijd alcoholisten in te delen in 4 typen, namelijk de jonge drinker, de sociale drinker, de functionele drinker en de chronische drinker. Deze indeling ondersteunt de keuze van behandeling omdat het drinkgedrag van de alcoholist hieraan gekoppeld kan zijn.
De jonge alcoholist gebruikt alcohol vaak in grote hoeveelheden tegelijk afgewisseld met perioden van minder alcoholgebruik (binge-drinking). Hierbij is een verhoogd risico op gevaarlijk of antisociaal gedrag. De jonge alcoholist heeft het meeste baat bij een behandeling samen met leeftijdsgenoten.
De functionele alcoholist gebruikt alcohol vaak als medicatie tegen angst of depressie en heeft de meest effectieve behandeling als naast de verslaving ook de andere aanwezige problemen tegelijk worden behandeld.
De sociale drinker drinkt op gezellige momenten samen met anderen en heeft meestal voldoende controle over het gebruik. Bij controleverlies wordt er toch vaker of meer gedronken dan gepland en kan een milde tot matige alcoholverslaving ontstaan. De sociale drinker heeft het meest aan een behandeling die zijn of haar leven zo min mogelijk verstoort en de partner betrekt.
De chronisch ernstige alcoholist is meestal van middelbare leeftijd en kampt al jaren met een alcoholverslaving.
Vaak lukt het stoppen met alcohol niet (meer) maar kan er nog wel veel gezondheidswinst bereikt worden met kleinere stapjes in de behandeling.
De chronisch ernstige alcoholist haalt het meeste effect uit een klinische behandeling, waarbij een verslavingskliniek dagelijkse structuur en houvast kan bieden.
Symptomen van alcoholisme
De symptomen van alcoholisme zijn in te delen in verschillende stadia. Deze stadia zijn niet wetenschappelijk gedefinieerd, zoals de ernst van problematisch alcoholgebruik,
maar ze bieden een goed beeld van de fasen die je doorloopt als je verslaafd raakt aan alcohol. De symptomen binnen elk stadium zijn tevens een belangrijke aanwijzing voor de intensiteit van de
behandeling die iemand nodig heeft.
Vroege symptomen
Drinken om stress te verlichten
Redenen vinden om te drinken
Toename van tolerantie
Drinken om je beter te voelen
Drank speelt een steeds grotere rol in leven en denken
Midden symptomen
Alcoholafhankelijkheid
Drinken om afkickverschijnselen te voorkomen
Drinken in het geheim
Onvoorspelbaar gedrag
Geheugenverlies en/of blackouts
Stemmingswisselingen
Gebrek aan eetlust
Slaapproblemen
Stoppogingen mislukken
Late symptomen
Ernstig lichamelijke en geestelijke gezondheidsproblemen, waaronder:
Verhoogd risico op leverschade
Verhoogde kans op hartproblemen
Geheugenverlies
Concentratiestoornissen
Slecht eten en/of slechte zelfzorg
Verlies van baan
Verbroken relaties en gezinnen
De ziekte alcoholverslaving behandelen
De primaire behandeling voor problematisch alcoholgebruik is cognitieve gedragstherapie. Deze therapie leert alcoholisten om emoties onder controle te houden, om te gaan met stress en tegenslag en de juiste beslissingen te nemen om terugval te voorkomen. Daarnaast is het belangrijk om tijdens de detoxificatie, doorgaans de eerste 1 tot 3 weken na het stoppen met alcohol, te monitoren op ontwenningsverschijnselen en als dat nodig is te onderdrukken met medicatie. Hiervoor is medische begeleiding door een verslavingsarts noodzakelijk. De arts kan ook medicatie voorschrijven om de hunkering naar alcohol te onderdrukken.
Mensen met ernstige stoornissen in alcoholgebruik hebben vaak langdurige behandeling nodig. Sommige medicijnen, zoals Disulfiram of Acamprosaat, kunnen helpen bij het herstel van alcoholverslaving, maar geen enkele medicijn kan alcoholverslaving volledig genezen.
Na langdurige onthouding vertonen de meeste mensen een verbeterde werking van de hersenen en een verbeterde besluitvorming. Net als diabetici die leren om te gaan met hun aandoening, kunnen personen met een alcoholverslaving vaardigheden leren om alcoholisme het hoofd te bieden en op lange termijn controle te behouden.
Bij The Home Clinic staat het aanleren van deze vaardigheden voorop in de behandeling. The Home Clinic biedt hiervoor een online traject met detoxificatie en cognitieve gedragstherapie waarbij gebruik wordt gemaakt van beeldbellen. De therapie is gebaseerd op C.R.A. (Community Reinforcement Approach), een wetenschappelijk gefundeerde behandeling waarbij het vinden van deze vaardigheden voorop staat. Hierbij kunnen belangrijke mensen in je leven, zoals een partner of familieleden, deelnemen aan de behandeling.
Herken je je in bovenstaand verhaal?
Herstel begint bij het zetten van de eerste stap naar behandeling
